Anasayfa

Rotalar

Fiyatlar

Hakkımızda

İletişim

BIBBLE =KITABI MUKADDES =ESKİ-AHİT+YENİ AHİD ( AHID=İTTİFAK,MİSAK)

Yahudilerin kutsal kitabı ESKI AHID'dir (Ancien Testament) ancak bu Hirıstiyanlar tarafından verilmiş bir isimdir.

Yahudiler kendi kutsal kitaplarına ''TANAJH'' adını vermektedir.Eski-Ahid,39 kitap veya bölümden oluşmaktadır.

A-TORA=TEVRAT ( 5 Bölüm )

Hz.Musa''nın önderliginde mısırdan çıkan İsrail oğulları 40 yıl 'SİNA' yarımadasında yaşamışlar.bu arada HZ.Musa'ya Tevrat verilmiştir.

Tevrat,Musa,a ALLAH tarafından gönderilen ilk ilahi kitabın adıdır.bu kelime İbranicedir''ALLAH KELAMI ve ALLAH KANUNU'' demektir .Tevrat,Kuran-ı Kerim'de bir iman esası olarak,diğer peygamberlere gönderilen kitaplarla birlikte,kabul ve tastik edilmektedir.

Tevrat gene Kuran-ı Kerim'de bir nur,bir rahmet ve bir hidayet kitabı olarak tanıtılmakta,ayrıca hakkı batıldan ayıran,her hakıkatı apaçık gösteren ve insanları doğru yola götüren bir rehber olarak da anılmaktadır.

Tevrat,Eski AHid'in ilk 5 kitabına verilen addır.

1-TEKVİN ( yaratılış ) ( la genese )

Yaratılış destanından,insanların ilk suçundan,NUH tarafından,HZ.İbrahim'den,ISHAK,YAKUB,(ISRAİL),YUSUF ve Beni İsrail'in hayat hikayesinden bahseder. 50 baptır.

2- HURUÇ- ÇIKIŞ

Musa dan ve Beni İsrail'in mısırdan çıkışlarından ,ALLAH'ın ''TUR'' dağından Musaya kanunlarını bildirmesinden bahseder.40 baptır

3-LEVİLILER

Bu kitapta ayın ve merasimlere ait usuller,kurban,kahinler,temizlik kanunları,bayramların tanzimi izah edilir.

4-ADAT- SAYILAR.

HZ.Musa'nın vefatından sonra İsrail’in milletinin tur dağından kalkıp Erden ülkesine,Filistine girmelerinden bahseder.36 baptır

5-TESNİYE.

M.Ö 622 yıllarında Yehuda krallarından Josias devrinde birinin enkazı arasında bir Tevrat tomarı bulduğunu ileri sürdü..Dini reforma şiddetle ihtiyaç duyulduğu bir sırada bu iddianın ortaya çıkması son derece cazip geldi.Hemen Kudüs2te büyük bir ruhani meclis toplayarak bu metnin resmen kabul edilmesini kral emretti..Hilkiya'nın bulduğu bu metin Tevrat’ın V kitabı Tesniye’dir.

1546 tarihinde toplanan ''MERANO'' ruhani meclisi de kutsal kitabının tanrı olduğundan şüphe edilmesi yasak etmiştir.

B-NEVİİM.(peygamberlerin eserleri )

Yahudilerin inancına göre peygamberler tarafından yazıldığı ve onların mesajlarını ihtiva ettiği için bu adla alınmaktadır.Sonraki nebiler bölümünde ise Yahudi peygamberlerinin mesajlarını ihtiva eden ve nisbet edilen peygamberlerce yazıldığı kabul edilen kitaplar yer almaktadır.Bu kitaplar şöyledir: Işaya,(Eşiya),Yeremiya (Ermiya) II.Eşiya, Hezekiel, Daniel, Hoşea, Amos, Yoel, Obadya, Yunus, Mike, Nahum, Habakkuk, Tsefonya, Malaki, Zekeriya ve Haggay.

Eski-Ahid'de yer alan ve yukarıda sözü edilen mezmurlar ,HZ.Davud'un  Zebur'udur..Zebur, yazılmış kitap demektir.Bu gün bu kitap ortada yoktur.HZ.Davud'a isnad edilen ve Mezmurlar adı verilen lirik söyleşilerden ibaret bir kısım Eski Ahid'de mevcuttur.

Zebur,dört kitabın en küçüğüdür.

C.KETUVİM ( tarih ve hikmet kitapları ) 13 Bölüm

Tarihi olayları anlatan,gerekse ilahiler ve özlü sözlerden oluşan hikmet kitapları ile dini türden diğer yazılara yer almaktadır.

*ESKİ-AHİD'in bu gün mevcut eski yazma nüshaları M.S 9uncu yüzyıla aittir                                                                                      *HZ.Musa M.Ö 1200'lü yıllarda yaşadığı halde Eski-Ahid M.Ö 5'ci asırda teşekkül etmiştir ve Eski Ahid'le ilgili    resmi listede M.S 1ci asırda edilmiştir.

*17ci YY'dan itibaren batı dünyasında yapılan kutsal metinlerde,Tevrat’ın mevcut şekli ile HZ.Musa'ya ait olamayacağı,ondan daha sonra çeşitli kişilerce kaleme alındığı uzun tarihi seyir içerisinde değişikliklere uğradığı tespit edilmiştir.

*Günümüzdeki Tevrat,farklı zamanlarda kaleme alınan 4 kaynağın bir araya getirilmesiyle bu günkü şeklini almıştır.

1-YAHVİST METİN.

M.Ö 10 veya 9 yüzyılda yazılmıştır .Tanrı adı ''YEHOVA'' kullanılmıştır

2-ELOHİST METİN.

M.Ö. 8 yüzyılda yazılmış ve tanrı adı olarak ''ELOHİM'' kullanılmış.

3-TESNİYE METNİ.

M.Ö 622de yazılmıştır .Tesniye kitabı çeşitli tarihi bilgiler ve dini kurallar yazılmıştır.

4. RUHBAN METNİ.

Babil esareti döneminde ve esaret sonrasında Yahudi din adamları tarafından yazılan metindir..

*Eski-Ahid’in yanında Yahudilerce kutsal kabul edilen diğer kitap ''TALMUT''dur .Talmut, şifahi geleneğin yazıya aktarılmasıyla olmuştur.

-2 Talmut vardır. _1_ BABİL TALMUDU

                            _2_ KUDÜS TALMUDU

-Tevratta mevcut dini hükümlerin yorumlarıyla zamanla ortaya çıkan problemlerin çözüm yolları ve tarihi ,ahlaki k açıklamalar ihtiva eder.

HZ.Musa’ ya verilen 10 EMİR.

Yahudilikte,.HZ.Musa'ya SİNA dağında YEHOVA tarafından verilen EVAMİRİ-İ AŞERE (10 emir ) şunlardır.

1.Huzurumda başka tanrıların olmasın.

2.Kendin için oyma put,yukarıda,göklerde olanın,yahut aşağıda yerde olanın yahut yerin altında sularda olanın hiç suretini yapmayacaksın, onlara eğilmeyeceksin ve onlara ibadet etmeyeceksin.

3.Rabbin Yehova ,.ismini beyhude yere zikredeni cezasız bırakmaz.,

4.Rahat gününü (Cumartesi) takdis etmek için onu hatırında tutasın, altı gün çalışıp her işini işleyesin ..Fakat yedinci gün senin rabbin olan Yehova’ nın rahat günüdür..Ne sen ,ne oğlun,ne kızın,ne kulun,ne cariyen,ne hayvanın, nede kapılarının içinde olan misafirlerin hiç bir iş işlemeyesin.

Zira Yehova altı günde semayı,yeri,denizi ve ormanlarda bulunanların hepsini yaratıp yedinci günde istirahat etti....

5.Babana, anana hürmet edesin.

6.İnsan öldürmeyesin.

7.Zina etmeyesin

8.Hırsızlık etmeyesin

9.Komşunun aleyhinde yalan şehadette bulunmayasın.

10.Komşunun hanesine tamah etmeyesin, komşunun zevcesine yahut kölesine veya cariyesine ve merkebine ve komşunun hiçbir şeyine tamah etmeyesin.

YENİ AHİD

27 Kitaptan meydana gelen Yeni Ahid’e bugün İncil demek gelenek hale gelmiştir. Inciller  Yeni  Ahid’in ilk 4 kitabıdır. Hz Isa’ya indirilen incilin  orijinalı  bulunmamıştır .Çeşitli devirlerde yazılan İncillerin adedi 60 kadardır , bunların arasında dört tanesi seçerek diğerlerini  kilise reddetmiştir.

A. İNCİLLER (4 tane )

1-    MATTA İNCİLİ

Matta havarilerindendir. Orijinal metin  bulunamamıştır. İsa’nın mesihliği  üzerinde durmakta  ve İsa ‘ya  Davut ‘a  kadar  uzanan   bir   neshep  isnat etmektedir. 28 baptır.

2-    MARKOS İNCİLİ

Markos , havarilerin reisi Petrus ‘un talebesidir. İsa ‘nın hayatını  kısaca anlatmaktadır. Ayrıca  Yahudi adetlerinin  açıklamasıdır. 16 baptır.

3-    LUKA İNCİLİ

Luka ‘da Markos  gibi havarilerden   (Hz  İsa ‘ya ilk  inananlardan ) değildir . Pavlos ‘un  sadık  bir  talebesidir.  İsa ‘nın  hayatından  ve   talimlerinden   bahseder. 24  baptır.

 *Matta   ,  Markos   ve  Luka  tarafından  yazılan  İncillere , Mukayeseli  İnciller ( Sinoptik İnciller) adı  verilmiştir. Sebebi bu  3  İncil  arasında  sıkı  münasebetlerin bulunmasıdır.

4-    YUHANNA  İNCİLİ

Yuhanna  İncilini yazan  zatın  havarilerden olduğu  ve   Hz  İsa ‘yı  çok  sevdiği  iddia   edilmektedir. Ancak  eserin  havari Yuhanna  olmayıp   onun  talebesi olduğu ifade edilmekte  ve bunun ( m.100) yıllarına doğru  yazılmış sanılmaktadır. İsa ‘nın   Allah ‘ın  oğlu olduğu  tezi  üzerinde  ısrar etmektedir. 24 Baptır.

5-    RESULLERİN İŞLERİ

4 incilin  dışında 5’ ci  kitab  olarak resullerin  işleri adlı  bir eser daha  vardır  ki , Pavlos ‘un  talebesi  Luka   tarafından  yazılmıştır. İsa ‘ nın    kıyamından  ( mezarından  kalkmasından ) genç   hıristiyan cemaatinden misyoner  Pavlos ‘un  mücadele hayatından  bahseder.

B. TALİMİ ( ÖĞRETİCİ İNCİLLER  )

Bunlar 22 risale  olup  14’ ü    Pavlos ‘a  ,3 tanesi Yuhanna’ ya  , 2 tanesi Petrus ‘a  ,1 tanesi Yakub ‘a  ve 1  tanesi  Yehuda ‘ya  aittir (Yacob ‘un 4’cü oğlu )  bunlara  eklenebilen  bir   risale   daha  vardır ki o, İsa ‘yı  boğazlanmış (kurban edilmiş  ) bir  kuzu olarak  tasvir eden  Yuhanna ‘nın vahyidir. 

1-PAVLOS’UN MEKTUPLARI

Romalılara mektup : m.s. 55 yılında yazılmış 16 baptır. Pavlos ‘un teolojik görüşlerinden ve vaftizden bahseder.

Korintoslulara  (Mora ‘daki Korentlilere ) mektup :  m.s  55 önce   Efesten  gönderilmiş bir  mektupdur. Nikahtan ,  ev  haristiyadan ve   ölülerin kıyametinden  bahsetmektedir. 16 baptır.

Korintoslulara 2. mektup

Muhaliflere mücadeleyi aksettiren bir  mektuptur.13 baptır.

Galatyalılara ( Ankara ve dolayları halkına )mektup :

m.s. 50  Galatyalılara  hitaben yazılmış  bir  müdafaa mektubudur. 6  baptır.

Efesoslulara ( Efeslilere ) mektup :

Bu  mektubun   Pavlos ‘un  öğrencisi  tarafından yazıldığı tahmin edilmektedir. Hiristiyan hayatından  ve  ahlaki esaslardan

 Filipilere (Filibelilere ) mektup .

Roma  hapishanesinden bahseder.

yazılmıştır. 4 baptır.

Koloselilere mektup ;

Bu  da   Pavlos ‘un  bir  öğrencisi tarafından yazılmıştır. İsa ‘da uluhiyetin bedenen   var olduğunu ehemmiyetinden   bahsetmektedir.

Selaniklere 1’ci mektup :

Kıyametten ve  İsa ‘nın  gelişinden   bahseder   5  baptır.

Selaniklere 2’ci mektup :

İsa ‘nın  yer yüzüne inmesinden  önce Deccalin geleceğinden  bahseder . 3 baptır

 Timeteosa 1’ci ve 2’ci mektup :

Pavlos ‘a ait değildir. İsa ‘nın  insan  ile  tanrı arasında yegane aracı olduğunu  telkin eder 1’ci  6 baptır , 2’ci  4 baptır.

Filemona mektup :

Filemonun  evinden kaçan bir  köle  hakkındaki Pavlos ‘un sözleridir. 1 baptır.

Titus’e mektup :

 Titüs kudüsü tahrip eden  kumandanın adıdır. 3 baptır.

İbranilere mektup

Hiristiyanlığın   teolojik görüşlerini  hülasa eder  13  baptır.

2- YAKUB’UN MEKTUBU

İyi  amellere beslenmeyen insanın  ölü olduğunu söylemektedir .5 baptır.

3-PETRUS’UN 1’Cİ VE 2’Cİ MEKTUB

Orta   ve  kuzey  Anadoluda  oturan  halka  yazılmış ahlaki nasihatlardır. 1’ci, 14  baptır ve 2’ci , 3 baptır.

4- YUHANNA’NIN 1’ci , 2 ‘ci VE  3’cü  MEKTUBU

İsa’nın  en  çok  sevdiği şakirdine ( öğrencisi) nispet edilen bu  mektuplar özellikle  Allah   sevgisinden  bahsetmektedir.

1.5            2 ve 3  1 baptır.

5-YEHUDA’NIN  MEKTUBU

Nasihatlerden  ibarettir. Ve 1  baptır.

6-YUHANNANIN   VAHYİ

Buna  Yuhanna’nın   rüyası’da denir. Mahşer   günü  ve  yeni dünya  hakkında bilgi   veren uhrevi bir eserdir. 22   baptır.

*Böylece   Yeni  Ahid   yukarıda  söylenildiği   gibi  4  İncil resullerin işleri  ve  22  risale olmak  üzere  27  kitaptan  meydana  gelmiş  bir   mecmuadır.

*Hıristiyanlara   göre Yeni Ahid’i meydana   getiren kitaplar nispet edildikleri şahıslara  ait olup vahy  veya   ilhama dayanmaktadırlar.

Eski Ahid bölümünde görüldüğü  gibi (1546) Merona ruhani meclisi yeni ahid’in  tanrı kelamı olmadığını söylemeyi  yasak etmiştir

*En eski  metinler hep halk yunancası  ile yazılmıştır .En eski  el yazmaları  ise ancak  M. 3 asırına  aittir .Bunlar 3.yüzyılın  sonunda  başlanan Süryani metin,2 ve  3yüz yıllardaki iki Kıptî (MISIR) metni ve  dörtyüz yıllarına doğru tamamlanan Latince  tercümedir.

*XIII   asrın  başında başpiskopos ‘Stephen Langton’ Yeni Ahid’i bölümlere ayırmış bu  şekil 1551 yılına kadar devam etmiştir .1551 tarihinde ise ,’Robert  Esteinne’ tarafindan  Cenevre’de  yayinlanan baskisinda ilk defa numaralanmış  ,cümlelere ayrılmıştır.